ကျောင်းတော်ကြီးရဲ့ နေ့စွဲများ

ပေါ်လီက ကျောင်းပြီးသွားတာ ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုနီးပါး ရှိနေပေမယ့် စာအုပ်ငှားဖို့တော့ ကျောင်းကို အမြဲလိုလို ရောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းထဲကို ပြန်ရောက်တော့လည်း အရင်တုန်းက ဒီနေရာမှာ ဘယ်လို ဖြစ်ခဲ့တယ် ဟိုနေရာမှာ ဘယ်လို ဖြစ်ခဲ့တယ် ဆိုတာတွေက ခေါင်းထဲမှာ အမြဲ ပေါ်လာတတ် စမြဲ ပါ။ ကျောင်းထဲရောက်ရင် ကျောင်းသားဘဝက ကြုံခဲ့ဖူးတဲ့ ရယ်စရာ မောစရာတွေကို ပြန်သတိ ရတတ် ပါတယ်။

အမ်အာရ်တီရထား ဘူတာရုံကနေ ကျောင်းထဲ စဝင်လိုက်ရင် အော်ဒီတိုးရီးယမ်းနဲ့ ကွန်ဗန်းရှင်း စင်တာ ရှိပါတယ်။ အဲဒီကနေ တည့်တည့် ဆက်လျှောက်ရင်တော့ မက္ကင်နီကယ် ဌာနက အဆောင်တွေ ဆီကို ရောက်ပါတယ်။ အရင်တုန်း ကတော့ အဲဒီ မက္ကင်နီကယ် ဌာနရဲ့ မြေညီထပ် Lab တွေရဲ့ အနားမှာ ပစ္စည်းထည့်တဲ့ လော့ကာတွေ ထားပါတယ်။ အဲဒီနေရာနား ရောက်တော့ ကျောင်းတုန်းက သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက်ရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ပြန်သတိရ သွားပါတယ်။

တစ်နေ့မှာ ရန်ကုန်က ရောက်ခါစ ပထမနှစ် တက်နေတဲ့ ကျွန်တော့် သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက် လော့ကာတွေ ထားတဲ့အနားကို ရောက်သွားကြပါတယ်။ တစ်ယောက်က စမေးပါတယ်။
"ဟေ့ကောင်။ ဒါတွေက ဘာတွေလဲ မင်းသိလား။"
နောက်တစ်ယောက်ကလည်း ရန်ကုန်က ရောက်ခါစမို့ လော့ကာကို မမြင်ဖူးပါဘူး။
"မသိဘူး။ ဘာတွေလဲ။"
"မင်းမသိရင် မှတ်ထား။ တို့ကျောင်းကို လာတဲ့စာတွေကို အဲဒီပုံးတွေထဲထည့်တာကွ။"
စင်ကာပူမှာ တိုက်တွေရဲ့ မြေညီထပ် တိုင်းမှာ အဲဒီတိုက် တစ်ခုလုံးမှာ ရှိတဲ့ အခန်း တစ်ခန်းချင်းစီ အတွက် စာထည့်တဲ့ ပုံးကလေးတွေ အဆင့်လိုက် အဆင့်လိုက် ရှိပါတယ်။ ကျောင်းက လော့ကာတွေရဲ့ ပုံစံကလည်း စာတိုက်ပုံးလို အဆင့်လိုက်ပါပဲ။ အောက်က ပုံကို ကြည့်ရင် စာတိုက်ပုံးနဲ့ လော့ကာ ဘယ်လို ကွဲသလဲ ဆိုတာ မြင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် စာထည့်တဲ့ ပုံးက တထွာလောက်ပဲ ကျယ်ပြီး လော့ကာ ကတော့  တစ်တောင်လောက် ကျယ်ပါတယ်။ အဲဒီဇာတ်လမ်းကို ကျွန်တော်တို့ ပြန်ပြီး ကြားမိတော့ စာတိုက်ပုံးနဲ့ လော့ကာကို မှားမှ မှားရက်လေခြင်း ဆိုပြီး ရယ်ကြပါတယ်။

စာတိုက်ပုံးနှင့် လော့ကာ

အဲဒီမက္ကင်နီကယ် အဆောင်ကနေ ဘယ်ဘက်ကို ချိုးသွားရင် အီလက်ထရွန်းနစ် အဆောင်တွေ ရှိပါတယ်။ အီလက်ထရွန်းနစ် အဆောင်တွေရော မက္ကင်နီကယ် အဆောင်တွေပါ ရှစ်ထပ်စီ ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ပုံမှန် လက်ချာ တက်နေကြ အခန်းတွေက အဲဒီ အီလက်ထရွန်းနစ် အဆောင်မှာ အများကြီးပါ။

အဲဒီနား ရောက်တော့ စာမေးပွဲ ဖြေတဲ့ နေ့တစ်နေ့ ကို သတိရမိပါတယ်။ အဲဒီနေ့က စာမေးပွဲ ပြီးတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်တော် အန္တရာယ်ကို မလွယ်နိုင်တော့ ပါဘူး။ အပေါ့သွားချင်တာ အောင့်ထားလို့ မရတာနဲ့ အိမ်သာကို ပြေးခဲ့ပါတယ်။ အိမ်သာထဲ ရောက်သွားတော့ စိတ်ထဲမှာ အတော် ထူးခြားနေတယ် ဆိုတာ သိလိုက်ပါတယ်။ ယောက်ျားလေးတွေ မတ်တပ်ရပ် အပေါ့သွားတဲ့ ခွက်မျိုး မရှိလို့ပါ။ ကျောင်းက အတော် ညံ့တာပဲလို့ စိတ်ထဲမှာ ကျိန်ဆဲရင်း အခန်းထဲ ဝင်ပြီးတော့ပဲ ကိစ္စပြီး လိုက်ပါတယ်။ အိမ်သာခန်းထဲက ပြန်ထွက်လာတော့ ကျွန်တော် နည်းနည်း ဇဝေဇဝါ ဖြစ်သွားပါတယ်။ အိမ်သာထဲကို မိန်းကလေး တစ်ယောက် ဝင်လာတာ တွေ့လိုက်ရ လို့ပါ။ ဒီကောင်မလေး ယောက်ျားလေး အိမ်သာထဲ ဘာဝင်လုပ် တာလဲ လို့ စိတ်ထဲက တွေးလိုက်မိ ပါတယ်။ ကောင်မလေးကလည်း ကျွန်တော့်ကို ကြောင်ပြီး ကြည့်နေ ပါတယ်။ ကျွန်တော် သူ့ဘေးကနေ ဖြတ်ပြီး အပြင်ထွက်လိုက်တော့မှ အိမ်သာမှားဝင်တာ သူမဟုတ်ဘဲ ကျွန်တော်ဆိုတာ သိလိုက် ရပါတယ်။

တကယ်တော့ ဒီလိုပါ။ ပုံမှန် အနေနဲ့တော့ ကျွန်တော်တို့ ကျောင်းမှာ ယောက်ျားလေးသုံး အိမ်သာနဲ့ မိန်းကလေးသုံး အိမ်သာကို တထပ်ခြားစီ ထားပါတယ်။ ၁ ထပ်က ယောက်ျားလေး အိမ်သာ ဆိုရင်၊ ၂ ထပ်က မိန်းကလေးအိမ်သာ၊ ၃ ထပ်က ယောက်ျားလေး အိမ်သာ အဲဒီလို ပုံစံမျိုးပါ။  ကျွန်တော်တို့ လက်ချာ တက်တဲ့ အထပ်တိုင်းက တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် ယောက်ျားလေး အိမ်သာ ရှိတဲ့ အထပ်တွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အဲဒီနေ့က စာမေးပွဲ ဖြေတော့ လက်ချာ တက်တဲ့ အထပ်မှာ မဟုတ်ဘဲ အခြား အထပ်တစ်ခုမှာ ဖြေရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအဆောင် ဒီအထပ်မှာ ယောက်ျားလေး အိမ်သာ ရှိတယ် ဆိုတာ စိတ်ထဲ စွဲနေတော့ မိန်းကလေးအိမ်သာထဲ မှားဝင်မိသွားတာပါ။ကံကောင်းတယ်လို့ ပြောရပါမယ်။ မိန်းကလေး အိမ်သာထဲဝင်မိတာ ကျောင်းမှာ ရုံးခန်း ရောက်လောက်တဲ့ အထိ အပြစ်ကြီးတယ် ဆိုတာ နောက်မှ ပြန်ကြားမိ ပါတယ်။

အဲဒီ အီလက်ထရွန်းနစ် အဆောင်ကနေ ညာဘက်ကို ဆက်သွားရင် ကျွန်တော်တို့ မြန်မာတွေ စုရပ် ဖြစ်တဲ့ Food Court 3  ရှိပါတယ်။အဲဒီ ဖုကုတ်ဒ်က နေ  ဘယ်ဘက်ကို ချိုးပြီး ဆက်သွားရင် လိုင်ဘရီကို ရောက်ပါပြီ။ လိုင်ဘရီ ပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်း စာသင်ခန်းတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ညနေပိုင်း အချိန်ပိုင်း ကျောင်းသား အများစု အဲဒီ စာသင်ခန်းတွေမှာ တက်ကြတာ များပါတယ်။ အဲဒီ စာသင်ခန်းတွေ မြင်တော့ ခေါင်းထဲမှာ နောက်ထပ် ရယ်စရာ အဖြစ်အပျက် တစ်ခုက ပေါ်လာပြန်ပါတယ်။

တစ်နေ့ ကျွန်တော့် သူငယ်ချင်း တစ်ယောက်က ပြောပါတယ်။
"ဟေ့ကောင်တွေ။ ငါလျို့ဝှက်ချက် တစ်ခု တွေ့ထားတယ်။"
"ဘာလဲ။"
"ငါတို့ကျောင်းမှာ ညနေဆိုရင် ဘူဖေးကျွေးတယ်ကွ။"
"ဟာဗျာ။ ပေါက်ပေါက်ရှာရှာ။ ဘယ်သူက ကျွေးမှာလဲ။"
"ငါ ဟိုတစ်နေ့က ကျောင်းမှာ နည်းနည်း မိုးချုပ် သွားတယ်။ အိမ်ပြန်တော့ လိုင်ဘရီနားက အဆောင်မှာ ဘူဖေးပြင်ထားတာ တွေ့တယ်ကွ။ ကော်ဖီတွေရော၊ မုန့်တွေရော အများကြီးပဲ။ အဲဒါနဲ့ ငါလည်း ပေါက်စီ တစ်ထုပ် နှိုက်လာခဲ့တယ်။ အိမ်မှာ ရေခဲသေတ္တာထဲ ထည့်စားတာ တော်တော်နဲ့ မကုန်ဘူးကွ။"

သူပြောတာ ကြားတော့ ကျွန်တော်တို့ ဟက်ဟက်ပက်ပက် ရယ်ကြပါတယ်။အမှန်တော့ ဒီလို ဖြစ်တာပါ။ ညနေပိုင်း ကျောင်းသား အားလုံးနီးပါးဟာ အလုပ်က တန်းပြီး ကျောင်းကို ပြေးလာရတာမို့ သူတို့မှာ ညနေစာ စားဖို့ အချိန်နည်းနေပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် သူတို့ စားဖို့ မုန့်တွေကို Food Court မှာ အော်ဒါမှာ ထားကြပါတယ်။ ဖုကုတ်ဒ်က မုန့်ရောင်းတဲ့ သူက သူတို့ မှာထားတဲ့ အခန်းရဲ့ အပြင်ဘက်က စားပွဲတွေမှာ အစားအသောက်တွေကို လာပြီး ပြင်ထားပေး ပါတယ်။ သူတို့ကတော့ အားလပ်ချိန် ရတဲ့အခါမှာ အပြင် ထွက်ပြီး အဲဒီ အစာအသောက်တွေကို စားကြတာပါ။ အဲဒါကို ကျွန်တော်တို့ သူငယ်ချင်းက အစားအသောက်တွေ ဘူဖေးပုံစံ ပြင်ထားတာ မြင်လို့ ဘူဖေးကျွေးနေတာပဲ ဆိုပြီး ဝင်ကြိတ်ခဲ့ရုံမကဘဲ ပါဆယ်ပါ ဆွဲလာခဲ့တာပါ။ ဟိုကျောင်းသားတွေတော့ အားလပ်ချိန်မှာ စားစရာ မရှိရင် သူ့ကို ကောင်းကောင်း မေတ္တာပို့နေကြမှာပဲ လို့ တွေးလိုက်မိပါတယ်။ သူကိုယ်တိုင်လည်း နောက်တော့မှ အဖြစ်မှန်ကို သဘောပေါက်သွားပါတော့တယ်။

အကူအညီ လိုနေတဲ့ မြန်မာဝီကီ

သဘောအကျဆုံး ပုံတစ်ပုံလို့ ပြောပါရစေ။ ကယ်လီဖိုးနီးယားက ယူနီကုတ် ကွန်ဖရင့်မှာ ကိုငွေထွန်း ရိုက်လာတဲ့ပုံပါ။ Windows 8 မှာ ပါလာမယ့် Myanmar Language Support အတွက် မိုက်ခရိုဆော့ဖ်က Presentation လုပ်နေတာပါ။ ဘာလို့ သဘောကျတာလည်း မေးရင်တော့ အကြောင်းအချက်တွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ပထမတစ်ချက်က ဝင်းဒိုးထဲမှာ မြန်မာစာကို တရားဝင် ပါလာတော့မှာမို့ သဘောကျပါတယ်။ နောက်ဆိုရင် ဝင်းဒိုးသုံးတဲ့အချိန် မြန်မာဖောင့် မြန်မာကီးဘုတ် စတာတွေ အင်စတောလ် လုပ်ဖို့ မလိုတော့မယ့် အပြင် နိုင်ငံခြားကို ရောက်နေတဲ့ အချိန် အင်တာနက် ကဖီးမှာ လေးထောင့်တုံးတွေချည်းပဲ မြင်ရမယ့်ဘေးက ဝေးပါတော့မယ်။ မိုက်ခရိုဆော့ဖ်က သုံးထားတဲ့ ကီးဘုတ် လက်ကွက်က မြန်မာ၃ ကီးဘုတ် လက်ကွက်ပါ။ အခု ကြည့်ရင်တော့ တစ်ချို့စာလုံးတွေ အထားအသို မှားနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြန်မာစာကို နားလည်တဲ့သူတွေ အခုအချိန်မှာ ပြန်ပြင်နေတာကြောင့် Windows 8 ထွက်လာတဲ့ အချိန်မှာတော့ သုံးဖို့ အသင့် ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ဒုတိယတစ်ချက်ကတော့ မိုက်ခရိုဆော့ဖ်က မြန်မာစာ အတွက် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကိုးကားပြီး Presentation လုပ်တဲ့အတွက် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားရဲ့ အက်ဒမင် တစ်ယောက် အနေနဲ့ လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ ဝမ်းသာပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာဝီကီကို စခဲ့တာ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလက ဆိုတော့ အခုဆိုရင် ၆ နှစ် ပြည့်ပါတော့မယ်။ ဆောင်းပါးပေါင်း ၇၅၀၀ နီးပါး ရှိနေပါပြီ။ ဒါပေမယ့် လူနဲ့ လက်နက်နဲ့မမျှ ဖြစ်နေပါတယ်။ မြန်မာဝီကီပီဒီးယားကို တကယ်တမ်း ရည်ညွှန်းကိုးကား အနေနဲ့ သုံးစွဲနိုင်အောင် ဆောင်းပါးတွေ အများကြီး ထပ်ပြီး ရေးဖို့ လိုသေးတဲ့ အပြင် ရှိပြီးသား ဆောင်းပါးတွေကိုလည်း အချက်အလက်တွေ ထပ်ဖြည့်ဖို့၊ ပြင်ဆင်ဖို့၊ ဖတ်လို့ကောင်းအောင် တည်းဖြတ်ဖို့ စတဲ့ လုပ်စရာတွေ အများကြီး ကျန်ပါသေးတယ်။ အထူးသဖြင့် သိပ္ပံ၊ နည်းပညာ၊ဆေးပညာ နဲ့ အိုင်တီ ဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးတွေ အများကြီး လိုနေပါတယ်။ 

အခုအခြေအနေက ကျွန်တော်တို့ လူနည်းနည်းနဲ့ ကျဲနေရတဲ့ အနေအထားမျိုး ပါ။ လက်ရှိ ဝီကီ ရေးနေတဲ့သူ အားလုံးမှာ ရှိနေတဲ့ တူညီတဲ့ စိတ်ဆန္ဒက ပြည်တွင်း ပြည်ပမှာ ရှိနေတဲ့ မြန်မာလူမျိုးတွေ အတွက် ရည်ညွှန်းကိုးကား လုပ်စရာ စွယ်စုံကျမ်း တစ်ခု ရှိနေစေချင်တဲ့ ဆန္ဒတစ်ခု ပါပဲ။ ဒီနှုန်းနဲ့ ဆက်သွားရင်တော့ နောက် ဆယ်နှစ်လောက် ကြာချင် ကြာသွားနိုင်ပါတယ်။ အားလုံး ဝိုင်းပြီး ကူညီ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရင် အမြန်ဆုံး အကောင်အထည် ပေါ်နိုင်မှာမို့ စိတ်ပါ ဝင်စားတဲ့သူ အားလုံးကို အကူအညီပေးဖို့ ဖိတ်ခေါ်ချင်ပါတယ်။

နောက်ဆုံးတစ်ချက်ကတော့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာပါ။ ဓာတ်ပုံထဲမှာ ပြထားတဲ့ ဆောင်းပါးက အရင်လ က ကျွန်တော် ဘာသာပြန်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အာဖရိက အကြောင်းဆောင်းပါးပါ။ ကိုယ်ဘာသာပြန်ထားတဲ့ ဆောင်းပါး အခုလို မြင်လိုက်ရတဲ့အတွက် ဝမ်းသာပါတယ်။ ကျွန်တော့် အနေနဲ့ အခုလက်ရှိတော့ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ နည်းပညာအကြောင်း ၊ အိုင်တီ အကြောင်း ဆောင်းပါးတွေ တစ်ခါတစ်လေ လောက်ပဲ ရေးဖြစ်ပါတယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ မရှိ မဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ဆောင်းပါးတွေ ရှိလာအောင် ကြိုးစားပြီး ရေးထည့်နေ ပါတယ်။ အဲဒါအပြင် ရည်ညွှန်း ကိုးကားဖို့အတွက် မရှိမဖြစ် ရှိသင့်တယ် ထင်တဲ့ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၁၉၃ နိုင်ငံ အကြောင်း နဲ့ တခြား ပင်လယ်တွေ၊ မြစ်တွေ၊ မြို့တွေ၊ တောင်တွေ စတဲ့ ပထဝီနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ဆောင်းပါးတွေကို ဖြည့်ရေးဖြစ် နေပါတယ်။ ဒါလည်း ကျွန်တော်တို့ လက်ရှိ အခြေအနေမှာ အခက်အခဲ ရှိပါတယ်။ ဒီလောက်များတဲ့ ဆောင်းပါးတွေ ကျွန်တော်တို့ အခု လက်ချိုးရေရင် ၁၀ ယောက် မပြည့်တဲ့ လူနည်းစုနဲ့ ဘယ်လို ထိန်းသိမ်းနိုင်ပါ့မလဲ။ နောက်ထပ်လာပြီး ကူညီအားဖြည့်ပေးမယ့် သူတွေကို စောင့်မျှော်ရင်းလို့ပဲ ဆိုရပါလိမ့်မယ်။

တစ်ချိန်က မြန်မာဘလော့ခ်လောကမှာ ပြောနေကြတဲ့ "မြန်မာဝီကီကို ကူညီပါ။" ဆိုတဲ့ စကားကိုသုံးရင်းနဲ့ပဲ အားလုံးကို တတ်နိုင်သလောက် တစ်ယောက်တစ်ပုဒ် ပါဝင်ကူညီဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါရစေ။

(ဓာတ်ပုံအတွက် ကိုငွေထွန်းကို ကျေးဇူး အထူးတင်ပါတယ်။)

ဘာစားရရင် ကောင်းမှာလဲ

စင်ကာပူကို စရောက်ကတည်းက တစ်ခုခုတော့ အကြီးအကျယ် မှားယွင်းနေတယ်လို့ ခံစားရတာက အစားအသောက် တွေရဲ့ အရသာပါပဲ။ စင်ကာပူမှာ ရတဲ့ အစားအသောက် တွေက ဆီနည်းပါတယ်။ အငန် နည်းပါတယ်။ အချိုမှုန့် နည်းပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် တခါတလေတော့ အရသာ ရှိတာ မှန်သမျှ အကုန် နည်းနေသလား လို့ တောင် တွေးမိပါတယ်။

အစောပိုင်း အတွေးခေါင် မိတာကတော့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာန ကများ အစားအသောက် တွေကို ဆီတွေ ဆားတွေ အချိုမှုန့်တွေ ပိုပိုသာသာ ထည့်ရင် ဒဏ်ရိုက်မယ်လို့ ညွှန်ကြား ထားသလား ဆိုပြီးတော့ပါ။ အမှန်တကယ်တော့ အဲဒီလို မဟုတ်ပါဘူး။ ဈေးကွက်ရဲ့ သဘောအရ သူ့နိုင်ငံသားတွေ ကိုယ်တိုင်က ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အစားအသောက် ပုံစံကို ကြိုက်နေလို့ အစားအသောက်တွေ ဒီလို အရသာ ဖြစ်နေရတယ် ဆိုတာကို နောက်တော့ သဘောပေါက် လာပါတယ်။

ကျွန်တော် အရင်ရုံးမှာတုန်းက နေ့ခင်းဘက် ထမင်းစား ထွက်ရင် ရုံးက လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် တွေနဲ့ အတူ အပြင်ထွက်ပြီး စားဖြစ် ပါတယ်။ ကျွန်တော်ကတော့ ထမင်းစားချိန် ဆိုရင် အရသာ ရှိတဲ့ အစားအစာမျိုး ကို ရွေးပြီး စားလေ့ ရှိပါတယ်။ ပထမနေ့ ဒန်ပေါက်စားလိုက်၊ နောက်တစ်နေ့ ကြက်သားဟင်းကို ယိုးဒယားလို အုန်းနို့နဲ့ ချက်ထားတာလေး စားလိုက်၊ နောက်တစ်နေ့ ဆီရွှဲရွှဲလေးနဲ့ ကြော်ထားတဲ့ ခေါက်ဆွဲကြော် စားလိုက်၊ နောက်တစ်နေ့ အနောက်တိုင်း ပုံစံ ကြော်ထားတဲ့ ကြက်သားအပြားနဲ့ အာလူးကြော်လေး စားလိုက် လုပ်နေတော့ နေ့လည်စာ အတူ ထွက်စားတဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် တွေက မျက်ခုံးပင့်ကြပါတယ်။ မင်းစားတဲ့ အစားအစာတွေက ကိုလက်စထရော တွေ၊ အဆီဓာတ်တွေ အရမ်းများတယ် ရောဂါဖြစ်မှာ မကြောက်ဖူးလား လို့ မေးကြပါတယ်။ ကျွန်တော်က နေ့လည်စာလေး စားတာ ၊ ဒီလောက်နဲ့တော့ ဘာမှ ဖြစ်လောက်မယ် မထင်ပါဘူး။ ဖြစ်ကာမှ ဖြစ်ရောပေါ့ လို့ ပြန်ပြောမိ ပါတယ်။

ကျွန်တော့်ရဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် တစ်ယောက်က ကျန်းမာရေး ဆိုတာ ဂရုစိုက်သင့်တဲ့ အကြောင်း၊ သူဆိုရင် အဲဒီလို ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်တဲ့ အစားအစာမျိုးကို တခါတရံမှသာ စားတဲ့ အကြောင်း တရားဟော ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ အတွက်တော့ ကျန်းမာတဲ့ အစားအသောက် စားဖို့ တရားဟောတယ် ဆိုတာ နည်းနည်းတော့ ထူးဆန်းပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ငယ်ငယ်က အဖွားအိမ် သွားရင် အဖွားက ပန်းကန်တစ်ခုလုံးနီးနီး ဆီမြုပ်လု နီးပါး ဆမ်းထားတဲ့ လက်ဖက်သုပ်မျိုး၊ ဆီရွှဲနစ် နေအောင် ချက်ထားတဲ့ ဟင်းမျိုး ကျွေးတတ်ပါတယ်။ ကျွန်တော့် အဖိုး ဆရာဝန်က ဆီများလို့ ဆိုပြီး ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်ဘူး။ မစားနဲ့လို့ ။ တစ်ခါမှ မပြောဖူး ပါဘူး။ အဲဒီလိုပဲ အငန်လျှော့စားတို့ အချိုမှုန့် လျှော့ထည့်တို့လည်း ပြောလေ့ ပြောထ မရှိပါဘူး။ ကျန်းမာရေး အတွက်ဆိုရင် လှုပ်လှုပ်ရှားရှား နေဖို့၊ မနက်ခင်း အိပ်ရာက နိုးရင် ရေတစ်ခွက် အဝသောက်ဖို့ ဆိုတာမျိုးတွေပဲ ပြောတတ်ပါတယ်။ အဖိုးရော အဖွားရော နှစ်ယောက်စလုံး အသက် ၉၀ ကျော်အောင် နေသွားခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျန်းမာတဲ့ အစားအစာ စားမှ အသက်ရှည်မယ် ဆိုတာ ကျွန်တော့် အတွက်တော့ လက်ခံရမှာ နည်းနည်း ခက်နေပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော့်ရဲ့ စလုံး မိတ်ဆွေများကတော့ အစားအသောက်နဲ့ ပတ်သက်ရင် အတော် ဂရုစိုက် ကြတယ်လို့ ပြောရမှာပါပဲ။ အရင်တုန်းက စင်ကာပူမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ကောဘွန်ဝမ်းက သူ့မိန့်ခွန်း တစ်ခုမှာ ကျန်းမာတဲ့ အစားအသောက် စားဖို့ ပြောခဲ့ဖူး ပါတယ်။ သူဆိုရင် ချာကွေးတျောင်လို အစားအသောက်မျိုးကို တစ်နှစ် မှာ ၃ခါလောက်ပဲ စားတဲ့ အကြောင်း ပြောတာပါ။  ချာကွေးတျောင်ဆိုတာက ကွေးတျောင် ဆိုတဲ့ ခေါက်ဆွဲအပြားကို ဆီရွှဲရွှဲ နဲ့ ခရု၊ ကြက်ဥ စတာမျိုးတွေ ထည့်ပြီး ကြော်ထားတာပါ။ စလုံးမှာ ရှိတဲ့ သူတိုင်း သူ့လို တစ်နှစ်မှ ၃ ခါပဲ စားတယ် ဆိုရင်တော့ စင်ကာပူမှာ ချာကွေးတျောင် ဆိုတဲ့ အစားအသောက်တောင် ရှိတော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ တွေးမိပါတယ်။

တစ်ခါက စလုံး အင်ဂျင်နီယာ တစ်ယောက်နဲ့ မလေးရှားကို အလုပ်ကိစ္စနဲ့ အတူသွားဖြစ် ကြပါတယ်။ စားသောက်ဆိုင်မှာ ဘာစားမလဲ ရွေးကြရင်း သူကတော့ ဆိတ်သား စွတ်ပြုတ်နဲ့ ပေါင်မုန့်ကို မှာပါတယ်။ နောက်တော့ ကျွန်တော့်ကို ဝမ်းသာအားရနဲ့ "ဒါမျိုး စင်ကာပူမှာ နေရာတကာ မရတော့ဘူးကွ။ ရရင်လည်း ဒီလောက် အရသာ မကောင်းဘူး။" လို့ ပြောပါတယ်။ ကျွန်တော်က ဘာဖြစ်လို့လဲ မေးတော့  "ဒီ ဆိတ်စွပ်ပြုတ်က အရသာ ရှိပေမယ့် ကိုလက်စထရော များတယ်။ အဲဒါကြောင့် စလုံးမှာ သိပ်မသောက် ကြဘူး။ လူတွေက သိပ်မသောက်ကြတော့ ဆိုင်တွေကလည်း မရောင်းကြတော့ဘူးပေါ့ကွာ။" လို့ ပြောပါတယ်။ ဘောဂဗေဒ သဘောအရ ဝယ်လိုအား ရှိမှ ရောင်းလိုအားက ရှိမှာ ဆိုတော့လည်း ကျန်းမာရေး ဂရုစိုက်တဲ့ သူတွေကြား ကိုလက်စထရောများတဲ့ အစားအသောက် သွားရောင်းတာ သီလရှင်ကျောင်းကို ဘီးနဲ့မှန် သွားရောင်းသလို ပါပဲ။

ကျွန်တော့်ကို ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အစားအသောက် စားဖို့ တရားဟောတဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်က တစ်နေ့တော့ ပြောပါတယ်။ ငါ ဒီနှစ် ဆေးသွားစစ်တာ အဆီက မနှစ်ကထက် ပိုနေတယ်။ အဲဒီတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်တဲ့ အစားအစာ ဘာစားသလဲ ဆိုတာ ပြန်စဉ်းစား ကြည့်တယ်။ ငါမနက်တိုင်း စားတဲ့ ကြာဇံကြော်က အဆီတွေ များနေတယ်။ နောက်ကို ကြာဇံကြော် နေ့တိုင်းမစားမှ ဖြစ်မယ် ဆိုပြီးတော့ပါ။ ကျွန်တော်လည်း ဘာပြောရမှန်း မသိအောင် ဖြစ်သွားပါတယ်။ သူ့လို အစားအသောက်ကို ဒီလောက် ဆင်ခြင်တဲ့သူတောင် ဒီလို ဖြစ်နေတယ် ဆိုရင်တော့ ကျွန်တော့်လို အစားအသောက် သောင်းကျန်းတဲ့သူ ဆိုရင် ဘယ်နား သွားနေရမလဲ မသိတော့ပါဘူး။

ပျော်ပျော်နေသေခဲ မော်တော်နေရေထဲ ဆိုသလို ကိုယ့်ပါးစပ်နဲ့ တွေ့တဲ့ အစားအသောက်ပဲ ခါတိုင်းလို ဆက်စားရမလား။ ဒါမှမဟုတ် နောက်ကျမှ နောက်တ မရအောင် အခုကတည်းက အစားအသောက် ရှောင်ရမလား ဇဝေဇဝါနဲ့ တွေးရင်း အဲဒီနေ့ နေ့လည်စာ အတွက်တော့ အုန်းနို့များများ ဆီရွှဲရွှဲနဲ့ ချက်ထားတဲ့ ကြက်သားဟင်း တစ်ခွက်ပဲ မှာစားလိုက်မိပါတော့တယ်။

ညွှန်းကိန်းများ

ညွှန်းကိန်း (Index) ဆိုတာ သူ့ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်တဲ့ သူအတွက်တော့ အလွန်တန်ဖိုး ရှိတဲ့ ဂဏန်းတွေပါ။ ညွှန်းကိန်းတစ်ခု ရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ အဓိပ္ပာယ်တွေ အများကြီး ရှိနေပါတယ်။ ဒီညွှန်းကိန်းဟာ မိုးတိမ်ကို ပြတာလား၊ မြေကြီးကို ပြတာလား၊ မျက်ရည်ကို ပြတာလား၊ ရယ်သံကို ပြတာလား ဆိုတာကတော့ အဲဒီညွှန်းကိန်းရဲ့ နောက်ကွယ်က အဓိပ္ပာယ်ကို သိမှပဲ သဘောပေါက် နိုင်ပါလိမ့်မယ်။

ဂျီဒီပီ ဆိုတဲ့ စကားလုံးကတော့ လူတိုင်းလိုလို ကြားဖူးကြမှာပါ။ စုစုပေါင်း ပြည်တွင်း ထွက်ကုန် (Gross Domestic Product) ကို အတိုကောက် ခေါ်တဲ့ အင်္ဂလိပ် စကားလုံးပါ။ ဥပမာ မြန်မာပြည်ရဲ့ ဂျီဒီပီ ဆိုရင် မြန်မာပြည်တွင် ဖုတ်သည် ဆိုတဲ့ အန်တီဂွက်စ်ရဲ့ ဘိန်းမုန့်လည်း ပါပါတယ်။ ရေသန့်ဘူး ထည့်ကြော်တယ် ဆိုတဲ့ တာရှည်ခံ အကြော်တွေလည်း ပါပါတယ်။ အရှေ့က တသက်လုံး စိုက်ခဲ့တာ၊ တို့ခေတ်မှာတော့ ခုတ်ရမည် မလွဲပါ ဆိုပြီး ကျွန်တော်တို့ ခေတ်မှာ အပြိုင်အဆိုင် ခုတ်ရောင်းနေကြတဲ့ ကျွန်း၊ပျဉ်းကတိုး စတဲ့ သစ်တွေလည်း ပါပါတယ်။ စီးပွားရေး ပိတ်တယ် ဒါတော့ မပါဘူး ဆိုပြီး တိုတယ်လ်က စုပ်ယူနေတဲ့ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့လည်း ပါပါတယ်။ မြန်မာပြည်ထဲက ထွက်ထွက်သမျှ ပစ္စည်းအကုန်လုံးဟာ မြန်မာပြည်ရဲ့ ဂျီဒီပီထဲမှာ ထည့်တွက်ပါတယ်။

ဒါဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံသားကောင်း ပီသစွာနဲ့ အခွန်ထမ်းဆောင်ခွင့် ပြုပါရန် ဆိုပြီး စာတတန် ပေတတန်နဲ့ ရေးဖွဲ့ ငိုပြပြီးမှ အခွန်ဆောင်ခွင့်ရတဲ့ သံရုံးမှာ အခွန်ဆောင်ထားတဲ့ ငွေတွေ၊ ဘဏ်က ငွေထုတ်စက်မှာ အလကား ရသလို တန်းစီတိုးထုတ်ပြီး အိမ်ပြန်ပို့ထားတဲ့ ပိုက်ဆံတွေ မပါဘူးလားလို့ မေးစရာ ရှိပါတယ်။ မြန်မာပြည်ရဲ့ ပြည်ပမှာ ရှာထားတဲ့ ပိုက်ဆံက မြန်မာပြည်ရဲ့ ဂျီဒီပီမှာ အကျုံး မဝင်ပါဘူး။ ဂျီဒီပီဆိုတာ ပြည်တွင်း ထုတ်ကုန် သက်သက်ကို တိုင်းတာတဲ့ ကိန်းပါပဲ။ အဲဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ခြံဂါးမှာ ရှာထားတဲ့ ပိုက်ဆံက အဲဒီနိုင်ငံရဲ့ ဂျီဒီပီမှာပဲ အကျုံးဝင်ပါတယ်။

ဒါဆို ကျွန်တော်တို့ ပြည်တွင်းကို ပြန်ပို့ထားတဲ့ ပိုက်ဆံတွေက စာရင်းမရှိ အင်းမရှိလို့ ထင်စရာ ရှိပါတယ်။ (တကယ်လည်း စာရင်းဘယ်သူ့ဆီမှ မရှိပါဘူး။) ဒါပေမယ့် အဲဒီလို နိုင်ငံသားတွေက ပြည်ပမှာ ရှာတဲ့ ပိုက်ဆံကို စုစုပေါင်း အမျိုးသား ထုတ်ကုန် (Gross National Product) ဒါမှမဟုတ် ဂျီအင်န်ပီမှာ ပြလို့ ရပါတယ်။ အမျိုးသား ဆိုပေမယ့် အမျိုးသမီးတွေ ရှာတဲ့ ပိုက်ဆံလည်း ပါပါတယ်။ မြန်မာပြည်ရဲ့ ဂျီအင်န်ပီမှာ မြန်မာပြည်ထဲက နိုင်ငံသားတွေ ကြက်ဆူပင် ပျိုးပြီးရောင်း၊ မြွေဖမ်းရောင်း လုပ်ရင်း အကျိုးအမြတ် ရတဲ့ ငွေရယ်၊ ပြည်ပက မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အလုပ်ထဲမှာ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်သုံးရင်း အလကား ရနေတဲ့ ငွေ၊ မိုးလင်းမိုးချုပ် တကယ် လုပ်ရတဲ့ငွေ စတာမျိုးတွေ ကို ပေါင်းထားတာပါ။ ဒါပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဂျီအင်န်ပီ ထဲမှာတော့ တိုတယ်လ်က လာတူးသွားတဲ့ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့၊ မုံရွာမှာ ကနေဒါ အိုင်ဗင်ဟိုက လာဖြိုသွားတဲ့တောင် ဆိုတာတွေကိုတော့ ထည့်တွက်လို့ မရတော့ပါဘူး။ အဲဒါတွေက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဂျီဒီပီ ပေမယ့် သူတို့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ဂျီအင်န်ပီနဲ့ပဲ သွားပြီး ဆိုင်ပါတော့တယ်။

အဲဒီတော့ ဂျီဒီပီကို ကြည့်ပြီး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဝင်ငွေဘယ်လောက် ဖြောင့်သလဲ ဆိုတာ အကြမ်းမျဉ်း လောက်တော့ ခန့်မှန်းကြည့်လို့ ရမယ် ထင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးအဖွဲ့ လို့ခေါ်တဲ့ အိုင်အမ်အက်ဖ် ရဲ့ စာရင်းအရ မြန်မာပြည်ရဲ့ ၂၀၁၀ ခုနှစ် ဂျီဒီပီဟာ ၄၃ ဘီလီယံ ဒေါ်လာ နီးပါး ရှိပြီးတော့ လူတစ်ဦးချင်းရဲ့ ပျမ်းမျှ ဂျီဒီပီဟာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၇၀၀ စွန်းစွန်း ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့လည်း ခေသူတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်နှစ်ကို ၄၃ ဘီလီယံ ဒေါ်လာဆိုတာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ ၁၉၂ နိုင်ငံထဲမှာ အဆင့် ၁၀၀ မကျော်တဲ့ နေရာမှာ ရှိပါတယ်။

ဂျီဒီပီကို ပြလို့ ရှိရင် အမေရိကန် ဒေါ်လာနဲ့ပဲ ပြလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန် ဒေါ်လာဈေးက တသမတ်တည်း မရှိပါဘူး။ မခင်အေးမှာ တဈေး၊ ဘာလမ်းထဲ သွားရောင်းရင် တဈေး ဆိုတာမျိုး ပြောတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အမေရိကန် တဒေါ်လာရဲ့ ပကတိတန်ဖိုးဟာ တစ်နေရာနဲ့ တစ်နေရာ မတူတာကို ပြောချင်တာပါ။ မြန်မာပြည်မှာ အမေရိကန် ၂ ဒေါ်လာ မြန်မာငွေ ၁၆၀၀ လောက်ဆိုရင် နေ့လယ်စာ စားလို့ ရပေမယ့် ဥရောပလို နေရာမျိုးမှာ အမေရိကန် ၂ ဒေါ်လာ နဲ့ ညီမျှတဲ့ ယူရိုငွေ နဲ့ ထမင်းစားလို့ မရပါဘူး။ အဲဒီလိုပဲ ဥရောပလို နေရာမှာ ဒေါ်လာတစ်သိန်းတောင် အကုန်ခံစရာမလိုပဲ လင်ခရူဆာလို ကားမျိုးကို ဝီခေါ်နေအောင် စီးလို့ ရပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ သိန်း ၈၀၀ ဆိုရင်တော့ လင်ခရူဆာနဲ့ နည်းနည်း ဝေးနေပါသေးတယ်။ အဲဒီလိုပဲ ဒေါ်လာဈေးနှစ်ဆ ဖြစ်သွားလို့ မြန်မာပြည်က လူတွေ တဝက်လောက် ဆင်းရဲမသွားသလို ဒေါ်လာဈေးတစ်ဝက် ကျသွားလို့လည်း မြန်မာပြည်က လူတွေ နှစ်ဆ ချမ်းသာ မသွားပါဘူး။ အဲဒီလို ဒေါ်လှငွေရဲ့ ပကတိတန်ဖိုးဟာ နေရာပေါ်မူတည်ပြီး ကွဲပြားတဲ့ အတွက် ဂျီဒီပီရဲ့ ပကတိတန်ဖိုးကို သိဖို့ နည်းလမ်း ရှာရပါတယ်။

အဲဒီနေရာမှာ ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား ကွာခြားမှုနှုန်း (Purchasing Power Parity) ဒါမှမဟုတ် ထရစ်ပယ်လ်ပီ ဆိုတာကို သုံးပါတယ်။ စျေးနှုန်းတစ်ခု ဥပဒေသကို မူတည်ပြီး ညှိနှိုင်းတာပါ။ ဥပမာ ငှက်ပျောသီး တစ်လုံး အမေရိကားမှာ ဘယ်လောက်တန်မယ်၊ မြန်မာပြည်မှာ ဘယ်လောက် တန်မယ်။ ဘီယာတစ်ခွက် အမေရိကားမှာ ဘယ်လောက် တန်မယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ဘယ်လောက် တန်မယ်။ စတာမျိုး ကုန်စျေးနှုန်းတွေ ပေါ်မူတည်ပြီး ထရစ်ပယ်လ်ပီ က ပြောင်းသွားပါတယ်။

အဲဒီလို ဂျီဒီပီ ကို ထရစ်ပယ်လ်ပီနဲ့ ပြန်ညှိ လိုက်တဲ့ အခါမှာတော့ လူနေမှု စရိတ်ကြီးတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ဂျီဒီပီဟာ ကျသွားပြီး လူနေမှု စရိတ်နည်းတဲ့ ဂျီဒီပီတွေရဲ့ ပကတိတန်ဖိုးဟာ တက်လာပါတယ်။ မြန်မာပြည်ရဲ့ ၂၀၁၀ ဂျီဒီပီကို ပီပီပီနဲ့ ပြန်ညှိလိုက်တော့ ၇၆.၅ ဘီလီယံ ဖြစ်သွားပါတယ်။ မြန်မာပြည်က ၄၃ ဘီလီယံဖိုး ထွက်တဲ့ ပစ္စည်းဟာ အမေရိကားလို နေရာမျိုးမှာဆိုရင် ၇၆.၅ ဘီလီယံ လောက် တန်လိမ့်မယ် ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ မြန်မာနိုင်ငံက လူတစ်ဦးချင်းရဲ့ ဂျီဒီပီဟာ အဲဒီအခါမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၂၅၀ ဖြစ်သွားပါတယ်။

မင်းပြောတော့ လူတစ်ဦးချင်းဝင်ငွေ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၂၅၀ တို့နိုင်ငံကြည့်တော့ ဘယ်နှယ့် ဖြစ်နေရတာလဲ မေးရင် ကျွန်တော်နဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ လွှတ်တော်ထဲမှာ သွားမေးကြပါ။ စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်တွေကို မေးခိုင်းကြပါ။ အဲဒါဆိုရင် မင်းရဲ့ ဂျီဒီပီ ဆိုတာ ဘူးရှစ် ပဲလို့ ပြောရင်လည်း ခံရုံပါပဲ။ ဂျီဒီပီက နိုင်ငံရဲ့ စုစုပေါင်းဝင်ငွေ၊ အဲဒီငွေကို လူဦးရေနဲ့စားပြီး ရတဲ့ ပျမ်းမျှဝင်ငွေ ဒါတွေကိုပဲ ပြတာပါ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီနိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ ပြည်သူတွေအတွက် ဘယ်လောက် တိုးတက်မှု ရှိတယ်ဆိုတာကို မပြနိုင်ပါဘူး။

အဲဒီလိုမျိုး နိုင်ငံတစ်ခုချင်းမှာ ရှိတဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုတော့ လူသားဖွံ့ဖြိုးမှု ညွှန်းကိန်း (Human Development Index)  ဒါမှမဟုတ် အိတ်ချ်ဒီအိုင်နဲ့ တိုင်းပါတယ်။ လူသားဖွံ့ဖြိုးမှု ညွှန်းကိန်းမှာတော့ နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ လူတွေရဲ့လူတစ်ဦးချင်း ပျမ်းမျှသက်တမ်း (Life Expectancy)၊ ပညာရေးဆိုင်ရာ ညွှန်းကိန်း (Education Index)၊ ဝင်ငွေ ညွှန်းကိန်း (Income Index) စတာတွေ ပါတတ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ အိတ်ချ်ဒီအိုင်ကို ကြည့်ချင်းအားဖြင့် အဲဒီနိုင်ငံက နိုင်ငံသားတွေရဲ့ တိုးတက်မှုနှုန်းကို အကြမ်းမျဉ်း သိနိုင်ပါတယ်။

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ပေါင်ချိန်ကို တိုင်းကြည့်ပြီး ဒီလူ ပုံမှန် အတိုင်းလား အဝလွန်နေသလား ဆိုတာကို မသိနိုင်ပါဘူး။ သူအရပ်ရှည်လို့ အလေးချိန်များတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလိုပါပဲ။ အိတ်ချ်ဒီအိုင် တစ်ခုတည်းကိုပဲ ကွက်ကြည့်မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ တိုးတက်မှု ပမာဏကို မြင်နိုင်ပေမယ့် ဒီနိုင်ငံထဲက လူသားတွေ ညီတူညီမျှ တိုးတက်မှု ရှိရဲ့လား ဆိုတာကိုတော့ မမြင်နိုင်ပါဘူး။ အဲဒီလို ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာခြားမှုကိုတော ဂီနီ (Gini) ညွှန်းကိန်းလို့ ခေါ်တဲ့ ညွှန်းကိန်း တစ်ခုနဲ့ တိုင်းပါတယ်။ ဂီနီ က သုညဆိုရင် ဒီနိုင်ငံက လုံးဝညီမျှပြီး  ၁ ဆိုရင် ဒီနိုင်ငံက အတော်ကို မညီမမျှ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောရပါမယ်။ ဘယ်နိုင်ငံမှာမှတော့ ဂီနီက သုည ဖြစ်မနေပါဘူး။ ဥရောပနိုင်ငံတွေက ဂီနီ က ၀.၂၄ ကနေ ဝ.၃၆ အတွင်း၊ အမေရိကန် မက္ကဆီကို က ဝ.၄ စွန်းစွန်း၊ စင်ကာပူကတော့ ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားရဲ့ နောက် ၀.၄၂ လောက်မှာ ရှိပါတယ်။

စင်ကာပူနိုင်ငံမှာ အိတ်ချ်ဒီအိုင် အရမ်းမြင့်ပေမယ့်  နိုင်ငံသားတွေအတွက် နိုင်ငံတော်က ကြည့်ရှု စောင့်ရှောက်ပေးတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ ထောက်ပံ့ကြေးတွေမှာ တခြား ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတွေလောက် မရှိပါဘူး။ အဲဒီလို မရှိတဲ့ အတွက် ချမ်းသာတဲ့ သူက နင်းကန် ချမ်းသာပြီး ဆင်းရဲတဲ့သူက အရမ်းဆင်းရဲပါတယ်။ အဲဒီလို ဝင်ငွေ မညီမျှမှုကို ၂၀၁၀ နောက်ပိုင်းမှာ အိတ်ချ်ဒီအိုင်ထဲမှာ ထည့်တိုင်းပါတယ်။ အဲဒီ အခါမှာတော့ ဥရောပနိုင်ငံတွေက အဆင့်တက်လာပြီး အမေရိကန်လို နိုင်ငံမျိုးက အောက်ကို ထိုးဆင်းသွားပါတယ်။ စင်ကာပူ ဘယ်နား ရောက်သွားသလဲ ဆိုတာ စာရင်းထဲမှာ ရှာမတွေ့တော့ပါဘူး။

စာရင်းဇယားတွေက မသိရင်နှပ်ချလို့ ရပါတယ်။ မသိသူ ကြော်စား၊ သိသူလှော်စား လိုမျိုးပါပဲ။ အသုံးများနေကျ ကိန်းဂဏန်းတွေ အကြောင်း မသိတာလေးတွေ ရှိရင် သိရအောင် တတ်သလောက် မှတ်သလောက် မျှဝေပေးလိုက် ပါတယ်။

ဆာလောင်ပါ၊ ရူးသွပ်ပါ၊ ဒါပေမယ့်

အက်ပဲလ်ကုမ္ပဏီ တည်ထောင်တဲ့သူ စတိဂျော့ဗ် ကွယ်လွန်သွားပြီးတဲ့ နောက်တော့ စတန်းဖို့ဒ် တက္ကသိုလ်မှာ သူပြောခဲ့တဲ့ မိန့်ခွန်းကို ပြန်နားထောင်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက်တော့ စတိဂျော့ဗ်ရဲ့ မိန့်ခွန်း၊ စတိဂျော့ဗ်ရဲ့ သမိုင်းကြောင်းကနေ စဉ်းစားစရာတွေ အများကြီး ရလာပါတယ်။ အိပ်မက်နောက်ကို လိုက်ဖို့။ ဆာလောင်ပါ ရူးသွပ်ပါ (Stay Hungry, Stay Foolish) ဆိုတဲ့ စကားတွေကနေ ဆင့်ပွားပြီး အများကြီး တွေးမိပါတယ်။

အသက်မွေးဝမ်းကြောင်း ရွေးချယ်ဖို့ အလုပ်ပြောင်းဖို့ ဆိုတာ တွေအတွက် "ဘာလုပ် ရရင် ကောင်းမှာလဲ။" ဆိုပြီး အကြံတောင်းတဲ့ မေးခွန်းမျိုးကို မိတ်ဆွေ အပေါင်းအသင်း သူငယ်ချင်းတွေ ဆီကနေ မကြာခဏ ကြားခဲ့ရ ဖူးပါတယ်။  အရှင်းဆုံး ပြောရရင်တော့ အဲဒီလို အချိန်မျိုးမှာ ကိုယ့်ဘက်က အကြံဉာဏ်ပေးရတာ အတော်ခက်ပါတယ်။

စာအုပ်ကြီးထဲက လာတဲ့ အကြံဉာဏ်မျိုး ပေးမယ် ဆိုရင်တော့  လောကကြီးမှာ မဖြစ်နိုင်ဘူး ဆိုတာ မရှိသေးတဲ့အကြောင်း၊ မဖြစ်သေးတာပဲ ရှိတဲ့ အကြောင်း အဲဒါကြောင့် ခဏတာ အဆင်ပြေမယ့် အလုပ်မျိုးကို မစဉ်းစားပဲ ကိုယ်လုပ်ချင်တဲ့ အလုပ်ကို တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ဖို့ပဲ လိုတဲ့အကြောင်း၊ ကိုယ်လုပ်ချင်တဲ့ အလုပ်ကို လုပ်မှသာ အောင်မြင်မှာ ဖြစ်တဲ့အကြောင်း ပဲ ပြောရမှာပါ။ ဒါပေမယ့် အိပ်မက်နောက်ကို ယုံကြည်ချက် တစ်ခုတည်းနဲ့ လိုက်လို့ မဖြစ်ပါဘူး။ ကိုယ်ဝါသနာပါတဲ့ အလုပ်ကို တစိုက်မတ်မတ်လုပ်ရင် တိုးတက် ကြီးပွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်း ရှိပေမယ့် လုံးဝ အောင်မြင်လိမ့်မယ် လို့တော့ လှေနံဓားထစ် တစ်ထစ်ချ ပြောလို့ မရတာ သေချာပါတယ်။

ဥပမာ အနေနဲ့ တစ်ခုလောက် စဉ်းစားကြည့်ရအောင်။ အခုအချိန် ဟားဗတ် မှာ တက်နေတဲ့ မိတ်ဆွေ တစ်ယောက်က သူ ဟားဗတ်ပညာရေးကို စိတ်မဝင်စားဘူး။ ကျောင်းထွက်ရင် ကောင်းမလား။ လို့ တိုင်ပင်တယ် ဆိုကြပါစို့။ အတိတ်ကို ပြန်ကြည့်ရင် မိုက်ခရိုဆော့ဖ် ပိုင်ရှင် ဘီလ်ဂိတ်က ဟားဗတ်က တဝက်တပျက်နဲ့ ကျောင်းထွက်ပြီး ကုမ္ပဏီထောင်လို့ ကြီးပွားသွားတာ ဥပမာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလိုပဲ စတိဂျော့ဗ် ရိဒ်ကောလိပ် ကနေ တဝက်တပျက်နဲ့ ကျောင်းထွက်ပြီး သူလုပ်ချင်တာ လုပ်လို့ အောင်မြင်သွားတဲ့ ဥပမာ လည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို ဥပမာတွေရှိလို့ ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်လို ကျောင်းမျိုးကနေ စိတ်မဝင်စားရင် ထွက်လို့ အကြံဉာဏ်ပေးရင် နည်းနည်း မိုက်မဲရာ ကျပါလိမ့်မယ်။

ဘာဖြစ်လို့လဲ မေးရင် အဖြေက ရှင်းရှင်းလေးပါပဲ။ ဟားဗတ် တက္ကသိုလ်က တဝက်တပျက် ကျောင်းထွက်တဲ့သူတွေ အများကြီးပါ။ ဘီလ်ဂိတ်က တစ်ယောက်တည်း ရှိပါတယ်။ စတန်းဖို့ဒ်က တဝက်တပျက်နဲ့ ကျောင်းထွက်တဲ့သူတွေ အများကြီးပါ။ စတိဂျော့ဗ်က တစ်ယောက်တည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဖြစ်နိုင်ခြေနဲ့ တွက်ရင် အဲဒီလို တက္ကသိုလ်မျိုးက တဝက်တပျက်နဲ့ ထွက်ပြီး သူတို့လို ကမ္ဘာကျော်အောင် အောင်မြင်တဲ့သူက ရာခိုင်နှုန်း အနည်းစုပဲ ရှိတယ်ဆိုတာ သက်သေပြစရာ မလိုတဲ့ ကိစ္စပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ဟားဗတ်လို စတန်းဖို့ဒ်လို တက္ကသိုလ်တွေကနေ ကျောင်းပြီးတဲ့ သူတွေထဲမှာတော့ ဝင်ငွေကောင်းတဲ့သူ ဆိုတာ ရာခိုင်နှုန်း အများစု ရှိပါတယ်။ လူတစ်ယောက် အောင်မြင်ဖို့ အတွက် ယုံကြည်ချက် တစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေတွေလည်း လိုအပ်ပါသေးတယ်။ တခါတလေတော့ သူလို ငါလို လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိသူတွေ အတွက် မိုးခါးရေ သောက်ပြီး လုံခြုံစိတ်ချရတဲ့ လမ်းကိုလည်း ရွေးတာက ပိုပြီး သင့်လျော်ပါတယ်။

ကြိုးစားရင် ဘာမဆို ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ စကားမျိုးတွေ ငယ်ငယ်ကတည်းက ကျွန်တော်တို့ ဖတ်ခဲ့မှတ်ခဲ့ လေ့လာ ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ခါတစ်လေတော့လည်း ဝိဉာဏ ဝါဒ (Idealism) တွေကို ဖယ်ပြီး လက်တွေ့ကျကျ သုံးသပ်ကြည့်ရအောင်ပါ။ ကိုယ့်အနားမှာ ကြိုးစားပြီး မဖြစ်မြောက်တဲ့သူတွေ မရှိဘူးလား ဆိုရင် ကျွန်တော့် အဖြေကတော့ အများကြီးပါလို့ ပြောရပါမယ်။ လမ်းကြောင်းမှားပေါ် ရောက်နေရင် ဘယ်လောက်ပဲ ကြိုးစားကြိုးစား အချည်းနှီးပါပဲ။ ဥပမာ အနေနဲ့ ကြည့်ရရင် ကျွန်တော် ရန်ကုန်ကနေ မန္တလေးကို သွားဖို့ အိမ်က ထွက်လာတယ်။ ကားကို မိုင် ၁၀၀ နှုန်းနဲ့ မောင်းနေတယ်။ ဒါဆိုရင် ကျွန်တော့်အနေနဲ့ အတော်ကို efficient  ဖြစ်တယ်လို့ ပြောရပါမယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော် ကားမောင်းနေတာ ရန်ကုန်-မန္တလေး ဟိုင်းဝေး လမ်းမ မဟုတ်ဘဲ ရန်ကုန်-ပုသိမ် ဟိုင်းဝေးလမ်းမ ဆိုရင်တော့ တစ်နာရီကို မိုင် ၁၂၀ နှုန်း မောင်းလည်း အကျိုးမရှိပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ လမ်းကြောင်း လွဲနေတဲ့အတွက် ဘယ်တော့မှ မန္တလေးကို ရောက်မှာ မဟုတ်လို့ပါပဲ။ efficient နဲ့  effective ရဲ့ သဘောတရားဟာ တူသလို ရှိပေမယ့် တကယ်တမ်းတော့ ကွဲပြားပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကြိုးစားရင် ဘာမဆို ဖြစ်တယ်ဆိုပေမယ့်  လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ်မှာ ရှိနေက အတော် အရေးကြီးပါတယ်။

နောက်တစ်ခုက ပတ်ဝန်းကျင်ပါ။ အခုဆိုရင် စတိဂျော့ဗ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အတော်များများက ပြောကြပါတယ်။ မိဘက ငယ်ငယ်ကတည်းက စွန့်ပစ်သွားတဲ့သူ။ တက္ကသိုလ်က တဝက်တပျက် နဲ့ ထွက်လာတဲ့သူ။ ဒီလောက် အောင်မြင်တယ် ဆိုရင် တခြားသူတွေ အတွက် မအောင်မြင်တာ ဆင်ခြေပေးစရာ မရှိဘူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တခြားတစ်ဖက်က အသံတွေကို ကြားရင် သူတို့ပြောတာနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် တွေကို ကြားရပါလိမ့်မယ်။ စတိဂျော့ဗ်ရဲ့ အဖေအရင်း ဟာ ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား အာရပ် တစ်ယောက်ပါ။ အဲဒီတော့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား တွေက ပြောကြပါတယ်။ စတိဂျော့ဗ်သာ သူ့အဖေ ရှိတဲ့ ဆီးရီးယားမှာ ကြီးပြင်းခဲ့မယ်ဆိုရင် အက်ပဲလ်ကုမ္ပဏီ ဆိုတာ ဖြစ်လာနိုင်စရာ အလားအလာ မရှိဘူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။ သူတို့ပြောတဲ့ စကားကို တိုးတက်ပြီးသား နိုင်ငံက လူတွေ အဖို့ လက်ခံနိုင်ချင်မှ လက်ခံနိုင်လောက်ပေမယ့် ကျွန်တော်တို့လို ခံစားဖူးတဲ့ သူတွေကတော့ သူတို့ ပြောတဲ့ စကားကို နားလည်နိုင် ပါတယ်။ လူတစ်ယောက် အောင်မြင်တိုးတက်ဖို့ ရေခံမြေခံ နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် လိုပါတယ်။ အမေရိကန်တွေရဲ့ အိပ်မက်မှာ အာဖရိကသားက မွေးတဲ့သူ သမ္မတ ဖြစ်နိုင်ပေမယ့် အိုဘားမားလို လူမျိုး မြန်မာပြည်မှာသာ ကြီးရင် ဧည့်နိုင်ငံသား မှတ်ပုံတင် ကိုင်ခွင့်ရရင်တောင် ကံကောင်းတယ် ပြောရပါမယ်။ အဲဒီတော့ အခွင့်အလမ်းရှိတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် တစ်ခုမရှိရင် အောင်မြင်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

အဓိက အားဖြင့် ပြောချင်တာကတော့ အောင်မြင်မှု ဆိုတာ ယုံကြည်ချက် တစ်ခုတည်းနဲ့ ဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး။ ဖြစ်နိုင်ခြေ (Potential) ရှိရပါမယ်။ လမ်းကြောင်းမှန်ဖို့ လိုပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင် ကောင်းဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒီအချက်တွေ ရှိမနေရင် အရင်ဆုံး ရှိအောင် ဖန်တီးယူဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒါမှ အောင်မြင်ဖို့ လမ်းစဆိုတာ နီးစပ်လိမ့်မယ်လို့ တွေးမိပါတယ်။