ပင်လယ်ထဲက ဂီတ

ယုတ္တိဗေဒမှာ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်တဲ့ စဉ်းစားခြင်းကိုပဲ လက်ခံတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် မိုးဆိုတာ ကောင်းကင်ပေါ်က မရွာဘဲ မြေကြီးထဲက ရွာရင် လူတွေ ထီးဘယ်လို ဆောင်းကြမလဲ ဆိုတာမျိုးကို ကျိုးကြောင်း ဆီလျော်တဲ့ စဉ်းစားခြင်းလို့ မခေါ်ပါဘူး။ အဲဒါက အတွေးခေါင်တာ ဖြစ်သွားပါပြီ။ အဲဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ ပင်လယ်ကမ်းစပ်မှာ ဂစ်တာထိုင်တီးရင်း လူတွေ သီချင်းဆိုသလို ငါးတွေရော သီချင်းမဆိုကြဘူးလား လို့ တွေးရင် အတွေးခေါင်တယ် လို့ သတ်မှတ်လို့ ရနိုင်မှာ ပါလား။

ရုတ်တရက် ကြည့်ရင် မဖြစ်နို်င်ဘူးလို့ ထင်ရပေမယ့် သီချင်းဆိုတဲ့ ငါးတွေ တကယ်ပဲ ရှိပါတယ်။ ဝေလငါး မျိုးနွယ်စု တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ခါးကုန်းဝေလငါး (Humpback Whales) တွေဟာ တကယ်ပဲ သီချင်းဆိုကြ ပါတယ်။ ဝေလငါးကြီး ဂစ်တာကိုင်ပြီး “ပင်လယ်ပြင်ကို ဖြတ်ကျော်ချင်တယ် နှလုံးသားများလည်း လေးလံနေဆဲ အချစ်ရယ်။” ဆိုတဲ့ သီချင်း အော်ဆိုနေတယ် လို့တော့ ပုံဖော် မကြည့်ပါနဲ့။ ဝေလငါးက ဂစ်တာတော့ မတီးတတ်ပါဘူး။ သီချင်းပဲ ဆိုတတ်တာပါ။ အဲဒီ တွေ့ရှိချက်ဟာ အသစ် တွေ့ရှိချက်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ၁၉၆၀ ခုနှစ်ကျော် ကတည်းက သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

သူတို့ ဆိုတဲ့ သီချင်းမှာ ပုံသဏ္ဍန် ရှိပါတယ်။ မြင်သာအောင် ဥပမာပေးရရင် “ငါပြောမယ် စိတ်မညစ်နဲ့ အခုထက။ ငါပြောမယ် စိတ်မညစ်နဲ့ အခုထက။” ဆိုတဲ့ အက်ဆစ်ရဲ့ သီချင်းလို ပုံစံမျိုးပါပဲ။ သီချင်းစာကြောင်း တစ်ကြောင်းကို ၂ ခါ ကနေ ၄ ခါအထိ ပြန်ဆိုပြီး သီချင်းတစ်ပိုဒ် ဖြစ်သွားပါတယ်။ သီချင်းတစ်ပိုဒ် ဆုံးသွားရင် နောက်တစ်ပိုဒ် ပြောင်းဆိုပါတယ်။ နောက်တစ်ပိုဒ်ကလည်း အဲဒီလို ပုံစံမျိုးပါပဲ။ စာကြောင်းတစ်ကြောင်းကိုပဲ ထပ်ခါတလဲလဲ ဆိုတာပါ။ အဲဒီလို သီချင်းအပိုဒ်မျိုး ၄ ပိုဒ်ကနေ ၆ ပိုဒ် အထိ ဆိုပြီးရင် ဝေလငါးတွေ ဆိုတဲ့ သီချင်း တစ်ပုဒ် ဖြစ်သွားပါပြီ။

လူတွေမှာ ဒိုရေမီဖာ သံစဉ် အနိမ့်အမြင့်တွေ ရှိသလို ဝေလငါးတွေ မှာလည်း သံစဉ်အနိမ့်အမြင့်တွေ ရှိပါတယ်။ ဝေလငါးတွေရဲ့ သံစဉ်တွေမှာ ညည်းညူသံ အရှည်ကြီးတွေ၊ ညည်းတွားသံ သဲ့သဲ့လေးတွေ၊ ဟိန်းသံတွေ၊ မေးရိုက်သံ လေးတွေ၊ ကျည်ကျည်ကျာကျာ အသံတွေ ပါတတ်ပါတယ်။ ဝေလငါးတွေထဲမှာ အထီးတွေပဲ သီချင်းဆိုလေ့ ရှိပြီး အုပ်စုလိုက် သီဆိုလေ့ ကြပါတယ်။ သူတို့ သီချင်းဆိုတဲ့ နေရာကလည်း သားပေါက်ရာ အရပ်တွေပါပဲ။ ယောက်ျားလေးတွေ အဆောင်ရှေ့ အုပ်စုလိုက် သွားသီချင်း ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ဝေလငါးထီးကလည်း အုပ်စုလိုက် သီချင်းဆိုပြီး ဝေလငါးမကို ကြူပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ ဆိုတဲ့ အသံဟာ သံပြိုင်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ Timing က နည်းနည်းလေးတော့ လွဲနေကြပါတယ်။ အကောင်းဆုံးဆိုနိုင်တဲ့ ဝေလငါးက ပေါ်ပြူလာ အဖြစ်ဆုံး ဝေလငါး ဖြစ်မှာပါ။

ဝေလငါးတွေ ဆိုတဲ့ သီချင်းတစ်ပုဒ်ဟာ ၈ မိနစ်က နေ ၁၆ မိနစ်လောက် ကြာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဝေလငါးကို စီရီး ထုတ်ပေးလို့တော့ ရမယ် မထင်ပါဘူး။ သူတို့က စီးရီးလို သီချင်း အများကြီး ဆိုရတာ ဝါသနာပါဟန် မတူပါဘူး။ Single ခေါ်တဲ့ သီချင်းတစ်ပုဒ်ထဲ ပါတဲ့ ဓာတ်ပြားလိုပဲ သီချင်းတစ်ပုဒ် ကိုပဲ စွဲစွဲမြဲမြဲ ဆိုလေ့ ရှိပါတယ်။ သီချင်းဆုံးသွားတဲ့ အခါမှာတော့ သူတို့ဟာ ဒီသီချင်းကိုပဲ ထပ်ခါတလဲလဲ နာရီပေါင်းများစွာ ကြာအောင် ပြန်ဆိုလေ့ ရှိပါတယ်။

အဏ္ဏဝါဗေဒ ပညာရှင်တွေကတော့ ဝေလငါးတွေ သီချင်းဆိုတာ သားပေါက်တဲ့ အမူအကျင့် တစ်မျိုးလို့ပဲ ထင်ကြပါတယ်။ ဝေလငါးထီးက ဝေလငါးမကို သူဟာ အဖော်ကောင်းတစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ် လို့ ပြောတာလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ ဒါမှ မဟုတ် သူ့ရဲ့ နယ်နိမိတ်ကို ကြေငြာတာလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။

ဂျပန်တွေက “အားအီ ရှိတဲရု ရုရုရု” နဲ့ ဆိုတတ်ပြီး အင်္ဂလိပ်တွေက “I will love you babe, always” လိုမျိုး ဆိုတတ်ကြသလို အချစ်သီချင်းခြင်း တူပေမယ့် မြောက်ပစိဖိတ် မှာ ရှိတဲ့ ဝေလငါးတွေ ဆိုတဲ့ သီချင်းနဲ့ မြောက်အတ္တလန္တိတ်မှာ ရှိတဲ့ ဝေလငါးတွေ ဆိုတဲ့ သီချင်းဟာ မတူကြပါဘူး။

ဝေလငါးတွေ ဟာ သီချင်းတစ်ပုဒ်တည်းကိုပဲ အမြဲ ဆိုလေ့ ရှိပေမယ့် သူတို့ ဆိုတဲ့ သီချင်းကနေပဲ နောက်သီချင်း အသစ်တွေ ဖြစ်လာလေ့ ရှိပါတယ်။ Eminem သီချင်း ၂ ပုဒ်ကို ဖြတ်ညှပ်ကပ် လုပ်လိုက်လို့ တောဂေါ်လီ ဖြစ်သွားသလို မျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဝေလငါးတွေကတော့ သီချင်းဆိုနေတဲ့ အချိန်မှာ သံစဉ်ကို နည်းနည်းချင်းစီ ပြင်ဆင်လေ့ ရှိပါတယ်။ သူတို့ဟာ ရှိပြီးသား သံစဉ်တွေကို ဖြုတ်မယ်။ နောက်ထပ် သံစဉ်အသစ်တွေ ထပ်ထည့်မယ်။ သီချင်းကို အရှေ့အနောက် ပြောင်းမယ် စတာတွေကို လုပ်ရင်း နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာတဲ့ အခါမှာတော့ သီချင်းအသစ်တစ်ပုဒ် ဖြစ်သွားပါတယ်။ တစ်ကောင်က စပြောင်းရင် နောက်အကောင်တွေက လိုက်ပြောင်း ကြပါတယ်။ ဝေလငါးတွေ ဘာလို့ သံစဉ်တွေကို ပြောင်းကြသလဲ ဆိုတာကိုတော့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ နားမလည်ကြပါဘူး။ ဆိုနေရင်း မေ့သွားတာ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ် ဒါမှမဟုတ် အသစ်တီထွင် ကြံဆတာလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ် လို့ပဲ ယူဆကြပါတယ်။

ဒါပေမယ့် သိပ္ပံပညာရှင်တွေ အတွက် အခုထက်ထိ အဖြေရှာလို့ မရတဲ့ အချက်ကတော့ ဝေလငါးမှာ အသံပြွန်မပါပဲ ရှည်လျား ကျယ်လောင်တဲ့ သီချင်းသံတွေကို ဘယ်လို ဆိုကြသလဲ ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။ နှာခေါင်းတစ်နေရာကနေ အသံထွက်တယ်လို့ ယူဆကြပေမယ့် အဲဒီ အကြောင်းအရာကို အလုံးစုံ နားမလည် နိုင်ကြသေးပါဘူး။

ဝေလငါးတွေ သီချင်းဆိုတဲ့ အသံကို နားထောင်ချင်ရင် http://www.zoology.ubc.ca/~ford/HWsong.aiff မှာ နားထောင်လို့ ရပါတယ်။ ကျွန်တော်တော့ ဝေလငါး မဟုတ်တဲ့ အတွက် ခံစားလို့ မရပါဘူး။ ဘာတွေ အော်နေမှန်း မသိဘူးလို့ ထင်ပေမယ့် ဝေလငါးအော်တဲ့ အသံကို ကြားဖူးတယ် ရှိအောင်တော့ နားထောင်လိုက် ပါတယ်။

(Image: wikimedia.org)

ကိုးကား။ ။ (၁) http://oceanlink.island.net/oinfo/acoustics/accomplish.html
(၂) http://www.arl.nus.edu.sg/web/research/whale