ရယ်စရာ ပြုံးစရာ စကားပုံ ပုံပြင်များ

မြန်မာစကားမှာ ပုံပြင်ဒဏ္ဍာရီနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ စကားအသုံးအနှုန်း လေးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ တချို့  အသုံးအနှုန်း တွေကတော့ အသုံးများလွန်းလို့ လူအများစုက စကားရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို သိကြပေမယ့် အဲဒီစကားနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ပုံပြင်ဒဏ္ဍာရီကို မကြားဖူး ကြပါဘူး။ အဲဒီလို စကားမျိုးတွေကို အကြောင်းသိတဲ့သူ ရှေ့မှာပြောမိရင် မထင်မှတ်ဘဲ ရယ်စရာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ စကားအသုံးအနှုန်းနဲ့ ဆိုင်တဲ့ ပုံပြင်တွေ ထဲက ကြားဖူးဖတ်ဖူးတာ တချို့ကို ပြန်ပြောပြချင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပုံပြင်တွေက တစ်တစ်ခွခွ ရှိပြီး နည်းနည်း ညစ်ပတ်တယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းတော့ ကြိုပြီး သတိပေးပါရစေ။

ပထမဆုံး ပြောပြချင်တာက သတိမမူ ဂူမမြင် ဆိုတဲ့ စကားပုံ အကြောင်းပါ။ တစ်ခါက ရွာတစ်ရွာမှာ အလွန်အပျင်းကြီးတဲ့ သစ်ခုတ်သမား လူပျင်းတစ်ယောက် ရှိပါတယ်။ သူဟာ တောထဲမှာ သစ်ခုတ်သွားရင် တခြားသစ်ခုတ်သမားတွေ သစ်ခုတ်နေတဲ့ အချိန် သစ်မခုတ်ပဲ အိပ်နေတတ်ပါတယ်။ ညနေစောင်းလို့ ပြန်ခါနီးမှ အနီးအနားရှိတဲ့ သစ်ကိုင်းခြောက်တွေ ကောက်ပြီး အိမ်ပြန်တတ်ပါတယ်။ အဲဒီအကြောင်းကို ရွာထဲကလူတွေက သူ့မိန်းမကို ပြောပြကြပါတယ်။ သူ့မိန်းမလည်း အစက မယုံပေမယ့် နောက်ပိုင်း ပြောပါများလာတော့ သူကိုယ်တိုင် တောထဲကို လိုက်ချောင်းပါတော့တယ်။ တောထဲမှာ သစ်တုံး ခေါင်းအုံးပြီး အိပ်နေတဲ့ သူ့ယောက်ျားကို တွေ့တော့ စိတ်ဆိုးသွားပါတယ်။ အိမ်ပြန်လာပြီးတဲ့နောက် ဒီယောက်ျားကို မှတ်လောက်အောင် ပညာပေးမှ ဖြစ်မယ်လို့ စိတ်ကူးပြီး အကြံထုတ် ပါတော့တယ်။ အကြံရသွားတဲ့ အခါမှာတော့ ရွာထဲက ဇာတ်ဆရာဆီကနေ ဘုရင် အဝတ်အစားတွေ သွားငှားပါတယ်။ အဲဒီလို ငှားပြီးတော့ နောက်တစ်နေ့ ဘုရင် အဝတ်အစားတွေ ဝတ်ပြီး သူ့ယောက်ျားရှိတဲ့ တောထဲကို လိုက်သွားပါတော့တယ်။

တောထဲရောက်သွားတော့ သူ့ယောက်ျား အိပ်နေတာကို တွေ့တော့ ဒေါသဖြစ်ဖြစ်နဲ့ ခြေထောက်နဲ့ ကန်ပြီး နှိုးပါတယ်။ လူပျင်းလည်း အိပ်ချင်မူးတူးနဲ့ ထလာတဲ့ အချိန် ဘုရင် အဝတ်အစားနဲ့ ဘေးမှာ ရပ်နေတာ ကိုတွေ့တော့ လန့်သွားပါတယ်။ ဘုရင်အဝတ်အစားနဲ့ မိန်းမက သူ့ယောက်ျားကို "မော်မဖူးနဲ့။" လို့ အမိန့်ပေးတာကြောင့် လူပျင်းလည်း မျက်နှာကို မော့မကြည့်ရဲပါဘူး။ နောက်တော့ ဘုရင်ယောင်ဆောင်ထားတဲ့ သူ့မိန်းမက ဗိုက်ဆာတယ် ရှိတာဆက်စမ်း ဆိုပြီး ပြောလို့ သူ့မှာပါလာတဲ့ ထမင်းထုပ် ထုတ်ကျွေးရပါတယ်။ ထမင်းစားပြီးတော့ သူ့မိန်းမက အိမ်သာတက်ချင်တယ် ဆိုပြီး ကျင်းတူး ခိုင်းပါတယ်။ လူပျင်းလည်း ကြောက်ကြောက်လန့်လန့်နဲ့ ကျင်းတူး ပေးရပါတယ်။ သူ့မိန်းမက အိမ်သာတက်ပြီးတော့ အီးကုန်းပေးစမ်း ဆိုပြီး ပြောတော့လည်း နံပေမယ့် နှာခေါင်းပိတ်ပြီး အီးကုန်းပေးရပါတယ်။

ညနေစောင်းလို့ အိမ်ပြန်လာတော့ လူပျင်းက သူ့မိန်းမကို ရင်ဖွင့်ပါတယ်။ ဒီနေ့တောထဲမှာ ဘုရင်နဲ့ တွေ့တယ်။ အတော်ဆိုးတဲ့ ဘုရင်ကွာ။ ငါ့ထမင်းထုပ်လည်း စားသွားသေးတယ်။ ပြီးတော့ ငါ့ကို အိမ်သာကျင်းလည်း တူးခိုင်းသေးတယ်။ ဒါတင် မကဘူး။ အီးပါကုန်းပေးလိုက်ရသေးတယ်။ လို့ သူ့မိန်းမကို ပြောပြပါတယ်။ သူ့မိန်းမက ရှင်တစ်နေ့ တစ်နေ့ တောထဲသွားပြီး အိပ်နေလို့ ရှင့်ကို ပညာပေးတာလို့ ပြောပြီး အခန်းထဲမှာ ချိတ်ထားတဲ့ ဘုရင် အဝတ်အစားတွေကို ပြပါတယ်။ အဲဒီတော့ လူပျင်းက အားလိုအားမရ ပြောလိုက်တာကတော့ "အဲဒါကြောင့် ငါထင်တော့ ထင်သား။ အီးကုန်းပေးတုန်းက ဒီဘုရင် ကပ္ပာယ်အိတ် မပါပါဘူးလို့။ သတိမမူတော့ ဂူမမြင်ဘူးပေါ့ကွာ။" ဆိုပြီးတော့ပါတဲ့။ အဲဒီက စပြီး သတိမမူ ဂူမမြင်ဆိုတဲ့ စကားပုံ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရိုးရှိပါတယ်။

နောက်တစ်ခုကတော့ အားနာလို့ ခါးပါတယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းပါ။ တစ်ခါက ရွာတစ်ရွာမှာ မိန်းမချင်း ကြိုက်နေကြတဲ့ စုံတွဲတစ်တွဲ ရှိပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လိုဆိုရင် လက်စဘီယံ ဂျပန်လို ဆိုရင်တော့ အိုနာဘဲ ခေါ်မယ် ထင်ပါတယ်။ မိန်းမချင်း ကြိုက်နေကြတယ် ဆိုပေမယ့် တစ်ယောက်က ယောက်ျားလျှာပါ။ ဒါပေမယ့် နှစ်ယောက်စလုံး မိန်းမ ဖြစ်နေတော့ အိမ်ထောင်ပြု လို့ မရဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ ယောက်ျားလျှာက ရွာထိပ် သစ်ပင်က ရုက္ခစိုးဆီမှာ နေ့တိုင်း သွားပြီး သားဆုပန် ပါတယ်။ ယောက်ျားလျှာက နေ့တိုင်း သားဆုလာပန်ုတော့ ကြာလာတဲ့အခါမှာ ရုက္ခစိုးက အားနာလာပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ သူက ကိုယ်ထင်ပြပြီး "ဟဲ့။မိန်းကလေး။ နင်တို့ မိန်းမချင်း ကြိုက်နေတဲ့ ကိစ္စ။ သား ရဖို့ ငါက ဘယ်လိုမှ ကူညီပေးလို့ မရဘူး။" လို့ ပြောပါတယ်။ ယောက်ျားလျှာက ရုက္ခစိုးကို တွေ့တော့ ဝမ်းသာအားရနဲ့ "ဒါက ရုက္ခစိုး ကူညီရင် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ရုက္ခစိုးနဲ့ ကျွန်မ ခါးအောက်ပိုင်းချင်း ခဏလဲ ရအောင်လေ။ နောက်တစ်ပတ် ကြာရင် ပြန်လဲတာပေါ့။" ဆိုပြီး အပူကပ်ပါတယ်။ ရုက္ခစိုးကလည်း "မဖြစ်သေးပါဘူး။ ငါက ထမိန်ကြီးနဲ့ နတ်သဘင် အစည်းအဝေး တက်ရင် ဘယ်လိုတက်ရမလဲ။" ဆိုပြီး ငြင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ယောက်ျားလျှာက အတင်း ဇွတ်ပြောတော့ ရုက္ခစိုးလည်း အားနာပြီး "ဒါဆို နတ်သဘင် အစည်းအဝေး မတိုင်ခင်တော့ ပြန်လာ လဲလှည့်။" လို့ ပြောပြီး သူ့ရဲ့ ခါးအောက်ပိုင်းနဲ့ ယောက်ျားလျှာရဲ့ ခါးအောက်ပိုင်းကို ခဏလဲပေး လိုက်ပါတယ်။ ယောက်ျားလျှာလည်း ရုက္ခစိုးရဲ့ ခါးအောက်ပိုင်း ရသွားတော့ သူကြိုက်တဲ့ ကောင်မလေးနဲ့ ယူပြီး ရုက္ခစိုးရဲ့ သစ်ပင်ဖက်ကို ခြေဦးတောင် မလှည့်တော့ပါဘူး။ ရုက္ခစိုးမှာ ထမိန်ကြီးနဲ့ နတ်သဘင် အစည်းအဝေးလည်း သွားလို့မရ ကိုယ်ထင်လည်း ပြလို့မရဘဲ မြွေကိုက်နေပါတယ်။ အဲဒါကတော့ အားနာလို့ ခါးပါတယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းပါ။

နောက်တစ်ခုကတော့ ကိုယ်စီးတဲ့မြင်း အထီးလား အမလား မသိဘူး ဆိုတဲ့ စကားပါ။ ဒီပုံပြင်ကတော့ အွန်လိုင်းမှာ ရှိတာမို့ ဖတ်ဖူးတဲ့သူလည်း ဖတ်ဖူး ပါလိမ့်မယ်။ တစ်ခါက ရွာတစ်ရွာရဲ့ အနားက တောအုပ်မှာ လူသားစားတဲ့ ဘီလူးမ တစ်ယောက် သောင်းကျန်းနေပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ရွာထဲကလူတွေ တောအုပ်ကို ဘယ်သူမှ ဖြတ်ပြီး မသွားရဲကြပါဘူး။ တစ်နေ့တော့ ရွာထဲက လူတစ်ယောက်က မြင်းစီးပြီး တောအုပ်ကို ဖြတ်သွားပါတယ်။ ဘီလူးမက သတ်စားမလို့ ဖမ်းတဲ့ အချိန်မှာ အဲဒီလူက လက်ဦးမှု ရပြီး ဘီလူးမကို ဖမ်းလိုက်နိုင်ပါတယ်။ ဘီလူးမက သူ့ကို မသတ်ပါနဲ့။ လွှတ်ပေးပါ။ လိုတဲ့ဆု ၃ ဆု ပြည့်စေရပါမယ် လို့ အာမခံပါတယ်။ အဲဒီလူက ငါ ပိုက်ဆံတွေ အပြည့်နဲ့ အိမ်တစ်လုံး လိုချင်တယ် လို့တောင်းတော့ ဘီလူးမက ရစေ ဆိုပြီး ဖန်ဆင်းလိုက်တာ ပိုက်ဆံ အပြည့်နဲ့ အိမ်တစ်လုံး ရ သွားပါတယ်။ ဒုတိယ အနေနဲ့ မိန်းမချောချောလေး တစ်ယောက် လိုချင်တယ် ဆိုပြီး ဆုတောင်းတော့လည်း ဘီလူးမတန်ခိုးနဲ့ မိန်းမ ချောချောကလေး တစ်ယောက် ရသွားပါတယ်။ တတိယဆု အနေနဲ့ ဘာတောင်းရမလဲ စဥ်းစားရင်း သူလည်း ယောက်ျားလေးတွေ လိုချင်တတ်တဲ့ ဆန္ဒတစ်ခု စိတ်ထဲမှာ ပေါ်လာပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ကြီးလည်းကြီး ရှည်လည်ရှည်ချင်တယ် ဆိုတဲ့ ဆန္ဒပါ။ ဒါပေမယ့် ဆုတောင်းရမယ့်သူက ဘီလူးမဆိုတော့ ဆုတောင်းရမှာ နည်းနည်း ရှက်နေပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဘယ်လို ဆုတောင်းရမလဲ စဥ်းစားရင်း သူစီးလာတဲ့မြင်းကို တွေ့တော့ အကြံရပြီး ငါ့ပစ္စည်း ဒီမြင်းရဲ့ ပစ္စည်းလိုမျိုး ဖြစ်ချင်တယ် ဆိုပြီး ဆုတောင်းလိုက်ပါတယ်။ မြင်းဆိုတာက ကြီးလည်းကြီး ရှည်လည်းရှည်တာကိုး။ ဘီလူးမက ပြည့်စေ ဆိုပြီး ဖန်ဆင်းလိုက်ပေမယ့် သူစီးလာတဲ့မြင်းက အထီးမဟုတ်ဘဲ အမဖြစ်နေတော့ လိုချင်တာ မရဘဲ မလိုချင်တာ ရသွားပါတယ်။

သတိမမူ ဂူမမြင်နဲ့ အားနာလို့ ခါးပါတဲ့ အကြောင်းက လူထုဦးလှရဲ့ အညာကျေးလက် ပုံပြင်များ စာအုပ်ထဲကပါ။ ကိုယ်စီးတဲ့မြင်း အထီးအမမှန်း မသိတဲ့ ပုံပြင်ကတော့ အွန်လိုင်းမှာ ဖတ်ဖူးတာပါ။