သူတို့တွေ နားမလည်တဲ့ ဘာသာစကား

တစ်ခါက ဟော်လန်မှာ ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေ ဒတ်ခ်ျအင်ဂျင်နီယာက သူ့အိမ်ကို အလည်ခေါ်လို့ လိုက်သွားပါတယ်။ အဲဒီရောက်တော့ ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေ နဲ့ သူ့ဇနီးက ကျွန်တော်နဲ့ အင်္ဂလိပ်လိုပဲ ပြောကြပါတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့ရဲ့ ၄ နှစ်အရွယ် သမီးကလေးက “ဒက်ဒီနဲ့ မာမီတို့ ဘာလို့ အင်္ဂလိပ်လို ပြောကြတာလဲ” လို့ သူ့အဖေနဲ့ အမေကို မေးပါတယ်။ ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေက “ လူတစ်ယောက် ရှေ့မှာ သူနားမလည်တဲ့ ဘာသာနဲ့ စကားပြောတာ ယဉ်ကျေးတဲ့ အပြုအမူ မဟုတ်ဘူး။ ” လို့ သူ့သမီးကို ပြောပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကောင်မလေးက “သူမှ အင်္ဂလိပ်လို နားမလည်တာ။ အဲဒီတော့ သူ့ရှေ့မှာ အင်္ဂလိပ်လို ပြောတာ ယဉ်ကျေးတဲ့ အပြုအမူ ဘယ်ဟုတ်မလဲ။ ” ဆိုပြီး ပြန်ပြောတော့ သူ့အဖေမှာ ဘာပြောရမှန်း မသိအောင် ဖြစ်သွားပါတယ်။

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ရှေ့မှာ သူနားမလည်တဲ့ ဘာသာစကားနဲ့ ပြောတာ ရိုင်းတယ် လို့ ကျောင်းက သင်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီထုံးစံကို တကယ် လိုက်နာကြသလား ဆိုတော့ ကျွန်တော် အခုထက်ထိ ကြုံဖူးသမျှတော့ အတော်များများ မလိုက်နာ ကြပါဘူး။

ကျွန်တော် အရင်က အလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ အားလုံးက တရုတ်လိုပဲ ပြောကြပါတယ်။ တရုတ်စာ မတတ်တဲ့ အမြဲတမ်း ဝန်ထမ်းဆိုတာ ကျွန်တော် အပါအဝင် ၅ ယောက် မပြည့်ပါဘူး။ အစည်းအဝေးတွေမှာ ကျွန်တော်ပါ ဝင်ထိုင်မှ "Channel 5 please" ဆိုပြီး အချင်းချင်း သတိပေးပြီး အင်္ဂလိပ်လို ပြောကြပါတယ်။ စင်ကာပူမှာ ချန်နယ် 5 ဆိုတာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ လွှင့်တဲ့ ရုပ်မြင်သံကြား ချန်နယ် ကို ခေါ်တာပါ။ ချန်နယ် 5 ကို ပြောင်းခိုင်းတယ် ဆိုတာ အင်္ဂလိပ်လို ပြောဖို့ သတိပေးတာပါ။ ဒါပေမယ့် အစည်းအဝေးထဲမှာ အခြေအတင် ဆွေးနွေးစရာရှိရင် သူတို့ အချင်းချင်း တရုတ်လို ပြောကြပါတယ်။

ကျွန်တော့်အတွက်တော့ သိပ်ပြသနာမရှိပါဘူး။ တရုတ်စကားကို လုံးစေ့ပတ်စေ့ မဟုတ်ပေမယ့် သူတို့ ဘာပြောချင်သလဲ ဆိုတာလောက်တော့ ကျွန်တော် နားလည်ပါတယ်။ သူတို့တောင် ကျွန်တော့်ရှေ့ အချင်းချင်း တရုတ်လို ပြောကြသေးတာ ကျွန်တော်လည်း ကိုယ့်အလှည့် ရောက်လာရင် ဂရုမစိုက်ပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ ကုမ္ပဏီမှာ ကန်ထရိုက်နဲ့ လုပ်တဲ့ Technician မြန်မာ ၁၅ ယောက်လောက်ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော် ကိုယ်တိုင် မန်နေဂျာတွေ ရှေ့မှာ မြန်မာတွေနဲ့ စကားပြောရင် မြန်မာလိုပဲ ပြောပါတယ်။ မြန်မာ အချင်းချင်းထဲမှာ မန်နေဂျာတွေ Supervisor တွေကို မြန်မာလို နာမည် မျိုးစုံ ပေးထားကြပါတယ်။ ဂျာလေး၊ ဂျာကြီး၊ သွားခေါမ ယောက်ျား၊ ခွေးဘီလူး၊ ဂျပု စသည်ဖြင့် အစုံခေါ်ကြပါတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့ရှေ့မှာ သူတို့ အကြောင်း ပြောရင်တောင် ဘယ်သူ့ကို ပြောသလဲ ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ အချင်းချင်းပဲ သိကြပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဒတ်ခ်ျအင်ဂျင်နီယာတွေနဲ့ ဆိုရင်တော့ ကျွန်တော်တို့ အချင်းချင်း ညီညွတ် ကြပါတယ်။ ဒတ်ခ်ျအင်ဂျင်နီယာတွေ ကလည်း သူတို့အချင်းချင်း ကျွန်တော်တို့ရှေ့မှာ ပြောရင် အင်္ဂလိပ်လို မပြောကြပါဘူး။ ဒတ်ခ်ျဘာသာစကားနဲ့ပဲ ပြောကြပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျွန်တော်အပါအဝင် ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့က သူတို့နဲ့ တွေ့ရင် အချင်းချင်း တရုတ်လိုပဲ ပြောကြပါတယ်။ ကျွန်တော် တရုတ်စကား ကောင်းကောင်း မတတ်ပေမယ့် ဖျစ်ညှစ်ပြီး ပြောရင်တော့ ဆိုလိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ် ရောက်အောင် ပြောနိုင်ပါတယ်။

အဲဒီလို ကိုယ့်ဘာသာစကားကို ဘယ်နေရာရောက်ရောက် ပြောကြတဲ့ နေရာမှာ ဂျပန်တွေ အဆိုးဆုံးလို့ ထင်ပါတယ်။ ဂျပန်တွေ အချင်းချင်း အခြားဘာသာစကားနဲ့ ပြောတာ ရှားပါတယ်။ ဂျပန်အချင်းချင်း အင်္ဂလိပ်လို ပြောကြတာဆိုလို့ အမေရိကန်မှာပဲ ကျွန်တော် ကြုံဖူးပါတယ်။ တစ်ခြားနေရာမှာ ဘယ်နေရာမှ မတွေ့ဖူးပါဘူး။

ဂျာမနီမှာ ဆိုလည်း မထူးပါဘူး။ အစည်းအဝေးထဲ ဝင်ထိုင်ရင် သူတို့ အချင်းချင်းက ဂျာမန်လိုပဲ ပြောကြတာပါ။ ကျွန်တော်တို့က ပါးစပ်အဟောင်းသားနဲ့ ဘေးကထိုင်ပြီး နားထောင်နေရုံပါပဲ။ ကျွန်တော်တို့ကို မေးစရာ ကိစ္စရှိမှသာ အင်္ဂလိပ်လို လှမ်းပြီး မေးပါတယ်။ ကျွန်တော်တင်ပဲလားဆိုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ ကုမ္ပဏီက ရာထူးအတော်ကြီးတဲ့ မန်နေဂျာတစ်ယောက် ကိုယ်တိုင်လည်း အဲဒီလို ကြုံခဲ့ရကြောင်း ကျွန်တော့်ကို ပြန်ပြောပြဖူးပါတယ်။ ဒေါ်လာ သန်းကျော်တန်တဲ့ ပရော့ဂျက်တစ်ခု အတွက် သူ့ကို အစည်းအဝေးခေါ်လို့ သွားတဲ့ အချိန် ကြုံရတာပါ။ သူကတော့ ပြတ်ပါတယ်။ ဂျာမန်က ဌာနေကိုယ်စားလှယ်ကို “မင်းတို့ အစည်းအဝေး ခေါ်လို့ ငါလာတယ်။ မင်းတို့ ငါ့ရှေ့မှာ ဂျာမန်လိုပဲ ပြောကြတယ်။ အဲဒီတော့ အင်္ဂလိပ်လို ပြောတဲ့ အထဲက ငါနားလည်သလောက် Project Specification အနေနဲ့ ငါရေးထားတယ်။ ကျန်တာတော့ ငါလည်း မသိဘူး။ မင်းတို့ မကျေနပ်ရင် ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ထပ်ဖြည့်ရေး။ ” ဆိုပြီး ပြောခဲ့ပါတယ်တဲ့။

ကျွန်တော်နဲ့ အတူတူ အလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာ အစ်ကိုကြီးတွေက သူတို့ ကြုံဖူးတဲ့ ရယ်စရာတွေ ပြောပြဖူးပါတယ်။ တစ်ခါက စင်ကာပူ ဆိပ်ကမ်းမှာ သင်္ဘောတစ်စီး လာကပ်ပါတယ်။ အဲဒီသင်္ဘောမှာ ရှိတဲ့ ထိန်းချုပ်ရေးခလုပ်ခုံ (Control Panel) တစ်ခု ပျက်နေလို့ ကမ်းပေါ်မှာ ရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီကို လာပြင်ပေးဖို့ ခေါ်ပါတယ်။ ပထမနေ့က စင်ကာပူ တရုတ် အင်ဂျင်နီယာ တစ်ယောက်ကို ပြင်ဖို့ လွှတ်လိုက်ပါတယ်။ သူတစ်နေကုန် ကြိုးစားပေမယ့် ပြင်လို့ မရပါဘူး။ အဲဒါနဲ့ သူလက်လျှော့သွားပြီး ကုမ္ပဏီက မြန်မာ အင်ဂျင်နီယာ တစ်ယောက်ကို ပြင်ဖို့ လွှတ်လိုက်ပါတယ်။ မြန်မာ အင်ဂျင်နီယာ ပြင်လိုက်တာ သိပ်မကြာပါဘူး။ ကောင်းသွားပါတယ်။ ကုမ္ပဏီကတော့ မြန်မာ အင်ဂျင်နီယာကို အရမ်းတော်တယ် ဆိုပြီး သဘောကျ သွားပါတယ်။ မြန်မာ အင်ဂျင်နီယာကတော့ သူ့ရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်ကို အချင်းချင်း ပြန်ပြောပြပါတယ်။ “ အဲဒီ ခလုပ်ခုံမှာ တစ်ချို့ ဝိုင်ယာတွေက အလုပ်မလုပ်လို့ အရင် ပြင်သွားတဲ့ တစ်ယောက်က နေရာပြောင်း ချိတ်ထားတယ်ကွ။ အဲဒီတော့ Drawing ထဲက အတိုင်းကြည့်ရင် ဘယ်လိုမှ ပြင်လို့မရဘူး။ အဲဒီလို နေရာ ပြောင်းချိတ်ထားတယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းကို အပေါ်မှာ ခဲတံနဲ့ မြန်မာလို ရေးထားတယ်။ အဲဒီစာ ဖတ်လိုက်တာနဲ့ ဘယ်နေရာတွေ ကြိုးပြောင်း ချိတ်ထားတယ် ဆိုတာ ချက်ချင်းသိတော့ ပြင်လို့ရတာပေါ့။ တရုတ်ကတော့ မြန်မာစာမှ မဖတ်တတ်တာ ဘယ်သိမလဲ။” လို့ ဆိုပါတယ်။

နောက်တစ်ခါကလည်း Surveyor ကို သင်္ဘောပေါ်က မြန်မာတွေနဲ့ ကုန်းပေါ်က ကုမ္ပဏီက လာပြင်တဲ့ မြန်မာတွေ ပေါင်းပြီး ဘတ်ကီးရိုက် ကြပါတယ်။ ဖြစ်နေတဲ့ ပြသနာက သင်္ဘောမှာ ရှိတဲ့ အပေါ်ထပ်က ဒိုင်ခွက်နဲ့ အောက်ထပ်က ဒိုင်ခွက် နှစ်ခုက ဘယ်လိုချိန်ချိန် ဖတ်တဲ့ ဂဏန်းက အတူတူ ထွက်မလာပါဘူး။ လက်ခံနိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာရဲ့ အပြင်ဖက်ကို နည်းနည်းလေးထွက်နေပါတယ်။ နောက်ဆုံး Surveyor တက်လာတဲ့ အချိန်အထိ ချိန်လို့ မရပါဘူး။ အဲဒီတော့ အပေါ်ထပ်နဲ့ အောက်ထပ် ဝေါ့ကီတော့ကီ နဲ့ မြန်မာလို ပြောပြီး ညှိကြပါတယ်။ Surveyor အပေါ်တက်သွားရင် အပေါ်ကလူက ဂဏန်းကို လှမ်းကြည့်ပြီး ဘား (Valve) အဖွင့်အပိတ် လုပ်တဲ့သူကို လှမ်းပြောတယ်။ ဘားဖွင့်တဲ့သူက လိုချင်တဲ့ ဂဏန်းအတိုင်း လိုက်လှည့်ပေးတယ်။ Surveyor အောင်ဆင်းသွားရင် အောက်ကလူက ဘားဖွင့်တဲ့သူကို ဂဏန်း လှမ်းပြောတယ်။ အဲဒီအခါ ဘားဖွင့်တဲ့သူက နောက်တစ်ခေါက် ထပ်လှည့်ပေးတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ Surveyor လည်း နှစ်ခါ သုံးခါလောက် အပေါ်တက် အောက်ဆင်းလုပ်ပြီးတော့ ကျေနပ်လို့ လက်ခံသွားပါတော့တယ်။

တစ်ခါတစ်လေတော့လည်း အင်္ဂလိပ်လို မတတ်မှ ပြသနာ ရှိတာ မဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာလို မတတ်ရင်လည်း ပြသနာရှိတာပဲ လို့တောင် ပြောရမလိုပါပဲ။